Монголын ардуудын зүйрлэж хэлсэн цэцэн үгсээс

Монгол ардын зүйр цэцэн үг цуглуулах гэсэн юмаа бүгдээрээ мэдэх үгээ нэмж туслаарай !!!! Нээх элбэг байдаггүйг цуглуулж байсан юм. Гэхдээ утга нь гүн болохоор бүгд л их сайхан.  Яриан дундуураа донжийг нь олоод хэлж байгаа  хүн их сайхан санагддаг. Би ч яах уу "ш дээ, шүү" гээсээ салах биш ХэХэ

Итгэлийг олоход үнэн хэрэгтэй
Эндүүг халахад шударга хэрэгтэй.

Энэ бие хэврэг
Эрхэм нэр мөнх.

Ажилч хүний алдар мөнх

Ардын сургаал аргагүй сайхаан

Ачит эхийн гавьяа мөнх. 

Төрхмөө голсон хүүхэн муу
Төрлөө голсон хөвгүүн муу.

Хийгээгүй байж хөөрөх муу
Хийсэн гэж бардамнах муу.

Хурц хутга гарт халтай
Худал үг өөрт халтай.

Танилтай бол талын чинээ
Танилгүй бол алгын чинээ

Зуун төгрөгтэй явснаас
Зуун найзтай яв

Харь газарт битгий нэрэлх
Халуун зуураа битгий эрэлх

өглөггүй бол баяжих хэрэг юу байна
өргөлгүй бол насжих хэрэг юу байна


Үнэнд ижилдвээс цэцэн болно
Илдэнд ижилдвээс баатар болно

Өсөхөд хүмүүжил
Өтлөхөд намба.

Зажилж идвэл хоол
Залгиж идвэл хор

Сайн юманд үр буй
Муу юманд мөр буй

Уламжлалт ёсоо дээдэлбээс
Төрийн ёс тэгширнэ
Ургийн ёсоо дээдэлбээс
Хүмүүн заяа тэгширнэ .

Шинжлэлгүй бүү сэтгэ
Сэрэмжгүй бүү зальхайр
Гэнэт нөхрийг бүү шүт
Гэнэдэж хүнээс бүү урьт
Буруу юмыг бүү өмөөр
Бусдын юманд бүү шуна
Бузгай дээрэнгүй бүү загна
Бузар хилэнцийг бүү үйлд

Аж ахуй арвитгах суртал үгүй өсгөвөл
Аавын хишиг барагдаж дутал зовол үзмүй.

Өвгөдийнхөө өмнө өвдөг дээрээ сөгдөхөөс биш
Өнгө мөнгөний өмнө сөгдөдгүй юм Монгол хүн !!!

Бардам зангаар баян болохгүй
Балмад явдлаар баатар болохгүй.

Номхон тэмээг ноолоход амар
Ноомой хүнийг зарахад амар

Сайнтай бүү мэлз
Муутай бүү болз 

Нохойг хичнээн дээр тавьсан ч доош гүйнэ
Шувууг хичнээн доор тавьсан ч дээш ниснэ.

Бие баатар болбоос нэгэн үеийн баатар
Билиг баатар болбоос түмэн үеийн баатар

Yгнээс үг авдаг
Ухаанаас ухаан сурдаг

Тэнхлүүн явахад тэмээгээр тусалснаас
Тэвдүү явахад тэвнээр тусалсан дээр.

Цэцэн үг цээлээс гүн 
Зүйр үг зүүнээс хурц 


Нэр хугарснаас яс хугарсан дээр

Бурмаар тэтгэхээр Урмаар тэтгэ.

Эрдэмтэй хүн даруу
 Их мөрөн дөлгөөн

Дүүдах нэрийг эцэг эх
Дуурсгах алдрыг өөрөө

Хүн хэдий сайн ч сурахгүй бол хоцорно
Төмөр хэдий бөх ч зүлгэхгүй бол зэврэнэ

Дэм дэмэндээ дээс эрчиндээ

Мэдэж буй хүн эргэлздэггүй
Хүнлэг хүн сэтгэл чилдэггүй

Хэтийн зорилго үгүй бол
Ойрын зовлон оршино. /Суут Богд Чингис хаан/

Оройн дээд Мөнх тэнгэр бий
Орчлонг чиглүүлэгч мөнхийн хүч бий

“Уцаар ихтийн хараах нь хэцүү
Ухаан муутын аашлах нь хэцүү”

“Хар санаа бие барах
Хагархай сав хоол барах”

Хамгийг ялах зориг
Хатуу чанд тэвчээрт оршино
Хамгийг татах аугаа хүч
Хайрлах өршөөх сэтгэлд оршино!

Өөрийгөө магтсан хүн өөдөлдөггүй.
Өрөөлийг муулсан хүн сайжирдаггүй.

Харь газарт битгий нэрэлх
Халуун зуураа битгий эрэлх

өглөггүй бол баяжих хэрэг юу байна
өргөлгүй бол насжих хэрэг юу байна

Олны дотор үгээ шинж
Ганцаар явахад сэтгэлээ шинж

Үнэнд ижилдвээс цэцэн болно
Илдэнд ижилдвээс баатар болно

Зажилж идвэл хоол
Залгиж идвэл хоp

Nx caHacaH razap
ecoH shoNo XoocoH XoHoHo

Дүү сайн ч 
Ахад хүрэхгүй 

Дээлээ шинэд нь
Нэрээ цэвэрт нь хайрла

Дээлийг давхарлавал даарахгүй 
Дээсийг эрчилбэл тасрахгүй 


Зүсээ мэдэхгүй байж толио муулах
Зүрхээ мэдэхгүй байж ханиа муулах

Зориг байвал хэрэг бүтнэ
Зүтгэл байвал жаргал ирнэ

Зусарч хүн зулгаа барна 
Зуудаг нохой шүдээ барна

Хорыг хороор
Хожуулыг сүхээр

Хөхүүрийн ам цаашаа 
Хүйтний ам наашаа

Наранд эрээгүйг 
Саранд эрэх
Намар хийгээгүйг
Өвөл хийх гэгчээр

Дуутай тэнгэр хургүй 
Цуутай хүүхэн хуримгүй

Дэрээ элээхээр
Дэвсээ элээ

Даахгүй нохой
Булуу хураана

Ам нь идэж
Сүүл нь таргална
Аав нь хэлж
Хүү нь дагана

Амташсан хэрээ 
Арван гурав дахина

Аргаа барахаар
Алгаа маажна

Урантай утас бүү булаалд
Ухаантантай үг бүү булаалд

Усан далай булгаас эхтэй 
Ухаан далай номноос эхтэй

Гэнэт баяжих гэмтэй
Гэдрэг унах өвчинтэй

Харь газар үгээ бэхэл
Халуун зуураа эвээ хичээ

Харваагүй байхад мэргэн олон
Барилдаагүй байхад бөх олон

Харамласан юм
Хар нохойн идэш 

Амьд хүн аргатай
Аргалын гал цогтой

Бага чулуугаар
Их чулууг хөдөлгөх

Бага гэж бүү бас
Балтгар гэж бүү дэвс

Буруу өссөн хүүхэд
Бухын хүзүүнээс хэцүү

Гавал хагаравч малгай дотроо
Гар хугаравч ханцуй дотроо

Ган болоход булгийн сайн мэдэгдэх
Гай болоход нөхрийн сайн танигдах

Ахаа алд хүндэл 
Дүүгээ дэлэм хүндэл

Настай хүн явснаа
Нялх хүүхэд үзсэнээ

Амтатныг идэвч
Араанд шингэхгүй
Алтатыг эдлэвч
Биенд шингэхгүй

Аавын хүү адилгүй 
Арван хуруу тэгшгүй

Далай усаар ханадаггүй
Мэргэд номоор ханадаггүй

Өтлөхийн цагт үг цөөнтэй 
Үхэхийн цагт ёо цөөнтэй 

Асууж өгөхөөр 
Асгаж орхи

Баавгай хэдий догшин ч 
Бамбаруушдаа номхон
Хутга хэдий хурц ч
Ишиндээ халгүй

Багаас ихэд хүрдэг
намаас өндөрт ахидаг

Өнгө нь наанаа 
Өргөс нь цаанаа

Дуугарвал дуу нэг
Дугтарвал хүч нэг

Далайсан газар далд орж
Далласан газар ил гарч бай  

Сайн эм аманд гашуун боловч 
Өвчинд тустай
Шударга үг чихэнд хатуу боловч 
Явдалд тустай

Сайн явъя гэвэл нэрээ хайрла 
Сайхан явъя гэвэл хувцсаа зас

Санаандаа бодож 
Шанаандаа зуух
Тэгье гэхийг тэнхээ мэднэ
Тэднийхээр очихыг унаа мэднэ

Туйлгүй хүн буцах нь амархан
Тугалган жад шантрах нь амархан 

Толгой хагаравч тоорцог дотроо
тохой мултравч ханцуй дотроо
Хайртай боловч хайчаар бүү тоглуул
Эрх боловч ээрүүлээр бүү тоглуул

Хайр ихэдвэл хартай 
Халгай ихэдвэл цэврүүтэй

Төрөөгүй хүн
Төмөр дотортой...
Биеэ мэдвэл хүн
Бэлчээрээ мэдвэл мал

Болсон идээнээс бүү зайл
Болшгүй хүний үгэнд бүү ор

Дахан доор эр
Даахин доор хүлэг
Ган төмөр боловч 
галын аяыг дагана

Гарвал ганзагатай
Орвол олзтой

Гэм хэнд байна 
Зэмийг түүнд ӨГ!!!
Бурууг хэлж 
Зөвийг сонсох 

Буруу олзноос 
Зөв гарз дээр

Жаргалын дээд сэтгэл амар
Нөхрийн дээд үл атаархагч