Мэл шар тал гэнэ
Шижрийн өнгөтэй хөндий гэнэ
Дөрвөн уулын чиглэл гэнэ
Дөрвөн далайн хөвөө гэнэ.
Уул бүхэн нь амтай
Ам бүхэн нь рашаантай
Дөрвөн уулын чиглэлээр
Дөрвөн далайн хөвөөгөөр
Нутагланхан суудаг
Агайн улаан хааны
Суудаг өргөө нь бол
Майгуур зандан тулгууртай
Шилэн эрдэнэ тоонотой
Сувд эрдэнэ уньтай
Шүрэн эрдэнэ ханатай
Цас мөнгөн туургатай
Цалин мөнгөн цавагтай
Шижир алтан дээвэртэй
Сийлбэр алтан ганжиртай
Өргөө нэгэн байдаг санж.
***
Аавын үед байгуулсан
Алтан сайхан өргөөтэй
Ээжийн үед байгуулсан
Ерэн давхар ордтой
Унтаршгүй мөнхийн зултай
Унашгүй мөнхийн ганжиртай
Гадуур нь бол
Гурван давхар хүрээтэй
Хамгийн гадуур хүрээ нь
Шижир алтан хүрээ гэнэ
Түүний гадуур хүрээ нь
Цалин мөнгөн хүрээ гэнэ
Хамгийн гадуур хүрээ нь
Ган төмөр хүрээ гэнэ.
Дөрвөн талдаа хаалгатай гэнэ
Урд зүгийн хаалганд нь
Улаан лууг сийлсэн л гэнэ
Баруун талын хаалганд нь
Бар арсланг жагсаэсай л гэнэ
Хойд зүгийн хаалганд нь
Хонь малыг сийлсэн л гэнэ.
Зүүн зүгийн хаалганд нь
Зүр гурыг жагсаасан юм байжээ.
Агайн улаан хааны
Албатын дээд нь
Алиа догшин ноён санж
Авгай хүүхдийн дээд нь
Уран гуа хатан санж
Адуу малынх нь днь
Хурдан хонгор морь гэнээ.
Агайн уран хаана
Амрагийн нь дээд
Уран гуа хатан нь
Нэг л шөнө зүүдэлж гэнээ.
Баруун хойд зүгээс
Арван таван толгойтой
Атигар хзр мангас ирж
Хаан таньг алаа гэнэ
Хатан намайг авна гэнэ
Унтаршгүй мөнхийн
Зулыг унтраана гэнэ
Унашгүй мөнхийн
Ганжрыг унагаана гэнээ.
Энэ үгийг зүүдэлж
Хаандаа хэлсэнд
Бүсгүй хүний зүүд
Бүдэг бадаг байдаг
Харанхүй шөнийн зүүд
Хайш яйш байдаг гэж
Агайн улаан хаан
Энэ үгийг хэлээд
Хэрэгсэхгүй байснаа
Орноосоо огш л босов гэнэ
Олбогноосоо шилж л суув гэнэ
Шоо төлгөө тавив гэнэ
Түрүү түрүүчийн төлгөнд
Төдий л үгүй буув гэнэ.
Түүний сүүлчийн төлгөнд нь
Тодорч нэгэн ирэв гэнэ.
Агайн улаан хаан
Аавын үед байгуулсан
Алтан сайхан өргөөндөө
Өдөр шөнөгүй сууж
Өглөө үдэшгүй бодож
Хаан аав, хатан ээждээ
Өвдөг сөгдөн айлдахад нь
Дайснаа дараарай
Дархан цолоо олоорой
Өстнөө дараарай
Өргөн цолоо олоорой гэв ээ.
Энэ үгийг сонсоод
Агайн улаан хаан
Их л нэгэн баярлаж гэнэ.
Ээжийн үед байгуулсан
Ерэн давхар ордон дээр
Нэг л өглөө гарав гэнэ.
Зүүн хойд тивийг
Эргүүлж нэгэн харав гэнэ
Саравчлан саравчлан харав гэнэ
Сарын газар харав гэнэ.
Жилийвчлэн жилийвчлэн харав гэнэ
Жилийн газар харав гэнэ.
Үзэгдсэн ч юм үгүй гэнэ.
Баруун хойд тивийг
Эргүүлж нэгэн харав гэнэ.
Саравчлан саравчлан харав гэнэ.
Сарын газар харав гэнэ.
Жилийвчлэн жилийвчлэн харав гэнэ
Жилийн газар харав гэнэ.
Цагаан ухаа тоос л
Гарч байхыг үзэв гэнэ.
Агайн улаан хаан
Бууж нэгэн ирээд
Хазаараа хангинуулж гэнэ.
Эмээлээ ч дуугаргаж гэнэ.
Агайн улаан хааны
Адуу малынх нь дээд
Хурдан хонгор морь нь
Хазаар минь хангиналаа
Хаан минь дурслаа
Эмээл минь дуугарлаа
Эзэн минь дурслаа,
Хариад ирэх юм байгаа гэж
Олон түмний ижилдээ
Энэ л үгийг хэлэв гэнэ.
Олон түмэн ижил нь
Хурдан хонгор морио
Дайснаа дараарай
Дархан цолоо олоорой
Өстнөө дараарай
Өргөн цолоо олоорой
Энэ үгийг ерөөв гэнэ.
Хурдан хонгор морь нь
Олон түмэн ижлээ
Сүн далайн усны
Тунгалгаас нь уугаарай
Сүмбэр уулын өвсний
Соргогий нь идээрэй
Намар тарган байгаарай
Намайг иртэл өсөөрэй
Энэ л үгийг ерөөв гэнэ.
Хурдан хонгор морь нь
Олон түмэн ижлээсээ
Онцгой нэгэн зогсов гэнэ
Цөөн бөөр ижлээсээ
Цөмцийн нэгэн зогсов гэнэ
Хэсэг хэдэн ижлээсээ
Хэлтийн нэгэн зогсов гэнэ.
Сүүлээрээ тоглосоор
Сүүдэрнээсээ бусгасаар
Толгойгоороо тоглосоор
Тоосноосоо бусгасаар
Янцгаан нэгэн ирэв гэнэ.
Агайн улаан хаан
Аргай болсон амгайгаа
Ам юунд нь гааруулж гэнэ
Зандан улаан хэлээрээ
Өлгөн нэгэн үмхэв гэнэ
Захын хоёр араагаар
Цавчин нэгэн үмхүүлээд
Хазаарлаж л орхин гэнэ.
Наран саран хоёр бүүрэг нъ
Наашаа цаашаа духайлцсан
Найман сайхан ганзага нь
Дарцаг болон хийссэн
Эмээлийг аваачиж
Зоон дунд тохов гэнэ.
Уран хүний хийсэн
Улаан эрээн олмыг
Урдуур нь татав гэнэ.
Татан татан татав гэнэ.
Таван хуруу шигтгээд,
Оломлож орхив гэнэ.
Хатан хүний хийсэн
Хар эрээн олмыг
Харцагай юунд нь тааруулж гэнэ.
Татан татан татаж
Таван хуруу шигтгээд
Нэмэн нэмэн татаж
Нэгэн хуруу шигтгээд
Оломлож л орхив гэнэ
Салхитай өдөр саргидаг
Жавартай өдөр жиргэдэг
Зуун лангийн хударга
Зураа юунд нв тааруулж
Далан лангийн ташуурыг
Дал юунд нь тааруулж гэнэ.
Хад мэт сойж гэнэ
Хайрцаг мэт тушиж гэнэ.
Сангийн өргөөнд оров гэнэ
Саадаг нумаа авав гэнэ
Өөрийн гэрт оров гэнэ
Өмсөх зүүхээ авав гэнэ
Илүү гэртээ оров гэнэ
Идэх уухаа авав гэнэ.
Агайн улаан хаан чинь
Мордоод нэгэн алхуулж гэнэ.
Дөмөөр дөмөөр алхуулсаар
Дөрвөн даваа давуулаад
Намаар намаар алхуулсаар
Найман даваа давуулаад
Болзоотын бор толгой дээр
Гарч нэгэн буув гэнэ
Галуун хүзүүт гансаа гаргаж
Галзуу шар тамхиа утгаж
Ган болд хэтийг
Ганц нэгэн хавирч
Галзуу шар тамхийг
Ганц хоёр шившиж
Суусанд нь бол
Баруун хойд зүгээс
Цагаан ухаа тоос
Гарч ирэхийг үзэв гэнэ.
Агайн улаан хаан
Мордоод нэгэн алхуулж гэнэ
Дөмөөр дөмөөр алхуулсаар
Намаар намаар алхуулсаар
Найман даваа давуулаад
Явж нэгэн байхад
Шорон шорон уул л гэнэ
Шовх шовх хад л гэнэ
Хамаг амьтан зайлсан
Хазаар өвс нь зэс болсон
Цагийн муугийн орон гэнэ
Арван таван толгойтой
Атигар хар мангас
Шодон саарал илжгийг
Эмээл ч үгүй зайдалсан
Гарынх нь хумс
Гадаа тийш эргэсэн
Хөлийнх нь хумс
Хөдөө тийш эргэсэн
Хөх төмөр дэгээ гэнэ.
Эрдэнэ номын үсгийг
Эйе буруу донгоссоор
Үгчлэн хашгирсаар
Үхэрчлэн мөөрсөөр
Ирж л нэгэн уулзав гэнэ.
Агайн улаан хаан чинь
Амар мэндий нь асуужээ.
Хэрэг зориг хэнд вэ?
Хэн хүний үр вэ?
Яваа зориг хэнд вэ?
Ямба ёс чинь хаа вэ?
Алдар нэр чинь хэн бэ гэж
Асуусанд болбол
Баруун хойд тивийг
Эзлэнхэн төрсөн
Арван таван толгойтой
Атигар хар мангас гэгч
Би л яваа нь энээ.
Дөрвөн уулын чиглэлээр
Дөрвөн далайн хөвөөгөөр
Нутаглан суудаг
Агайн улаан хааны
Амь биеий нь алнаа
Албат малы нь талнаа
Хүүр биеий нь хөндөнө
Хүүхэд малы нь тална
Энэ л үгийг хэлэв гэнэ.
Арван таван толгойтой
Атигар хар мангас
Агайн улаан хааныг
- Хэрэг зориг хэнд вэ?
Хэт нутаг хаа вэ?
Яваа зориг хэнд вэ?
Ямба ёс чинь хаа вэ?
Алдар нэр чинь хэн бэ? Гэж
Асуусанд нь бол
Агайн улаан хаан
- Хэт нутаг энд байна
Хэрэг зориг энд байна
Ямба ёс энд байна.
Яваа зориг энд байна.
Дөрвөн уулын чнглэлээр
Дөрвөн далайн хөвөөгөөр
Нутаглаж суудаг
Агайн улаан хаан гэгч
Би л яваа нь энээ.
Ах гуай минь урьдах уу
Дүү чинь урьдах уу
Энэ л үгийг асуусанд
Арван таван төлгойтой
Атигар хар мангас
Зорихын ихийг зорьж
Алс холоос ирснээрээ
Ах нь урьдана даа
Энэ үгнйг хэлсэнд нь
Агайн улаан хаан
Далан хоёр товчоо
Дагууд нь мултлаад
Далай цагаан цээжээ
Гарган нэгэн суусанд нь
Арван таван толгойтой
Атигар хар мангас
Далайн далайн
Далан хоёр цавчив гэнэ.
Даасан ч үгүй гэнэ.
Ирлэн ирлэн
Ерэн хоёр цавчив гэнэ
Даасан ч үгүй гэнэ
Эр хүнд байшгүй
Ийм зэв байх гэж
Элс шороонд булж
Элэгдсэн зэв гэм
Энэ л үгийг хэлээд
Арван таван толгойтой
Атигар хар мангас
Эргээд нэгэн зугтаж гэнэ.
Агайн улаан хаан
Далан хоёр товчоо
Дагууд нь товчилж
Хурдан хонгор морио
Хуруувч мэт хумхиулаад
Зүү мэт сунгуулаад
Арван таван толгойтой
Атигар хар мангасыг
Бутан дунд нь бултуулаад
Эргэн дунд нь сөгдүүлээд
Бариад нэгэн авав гэнэ.
Арван таван толгойтой
Атигар хар мангас
Ороо морины чинь
Уурга хуйв болъё
Догшин морины чинь
Чөдөр тушаа болъё
Үнсий чинь гаргая
Аргалы чинь түүе
Авгай хүүхдййн чинь
Аль муу албат боол болъё
Амий минь аварч аль
Энэ үгийг гуйв гэнэ.
Агайн улаан хаан
Аавын түүхэнд үзсэн
Алалгүй горигүй гээд
Алж нэгэн орхив гэнэ
Ээжийн түүхэнд үзсэн
Эвдэлгүй горигүй гээд
Элэг бөөрийг зүсэж
Эрэг жалганд хаялж гэнэ
Нуруу бүгдий нь нугачиж
Нуга жалганд хаялж гэнэ
Хавирга бүгдий нь хадаж
Хад жалганд хаялж гэнэ.
Агайн улаан хаан чинь
Мордоод нэгэн алхуулж
Дөмөөр дөмөөр алхуулсаар
Дөрвөн давааг давуулаад
Намаар намаар алхуулсаар
Найман даваа давуулаад
Явж нэгэн байтал
Өндөр гэгчнйн уулын
Энгэр дээр
Өрх ч үгүй
Үүд ч үгүй
Өндөр цагаан өргөө
Байхыг үзжээ.
Агайн улаан хаан
Өрх үүдийг олж орох гээд
Гурван хоног эргэж гэнэ
Олсон ч үгүй гэнэ
Аав ээж хоёры минь
Ордон цагаан өргөө биш
Албат иргэдий минь
Хөрөнгө хогшил ч биш
Үүнийг юугий нь хайрлах вэ гээд
Нэг талыг цөм өшиглөөд
Орж нэгэн очсонд нь
Тогоон чинээ гэдэстэй бүсгүй хүн
Дайснаа дарав уу
Дархан цолоо олов уу
Өстнөө дарав уу
Өргөн цолоо олов уу
Иддэг чинь зүүн дээр
Уудаг чинь баруун дээр.
Энэ бүгдийг хэлсэнд нь
Чиний тавьсныг иддэг нь
Би биш гээд
Тогоон чинээ
Гэдсий нь цөм нэгэн өшиглөтөл
Ган төмөр биетэй
Хүү нэг гарч ирж
Агайн улаан хаантай
Гурван өдөр
Гурван шөнө ноцолдож
Агайн улаан хаантай
Арай гэж л дийлж гэнэ.
Ах гуайдаа би хэдэн үг хэлье
За.тэг гэсэнд нь
Арван сараа би
Гүйцэж гараад
Ангир шар уургаа
Амссан бол
Ах гуайдаа дийлэгдэх ч
Үгүй юмсан.
Аавынхаа өшийг
Нэхэж чадах юмсан
Энэ үгийг хэлтэл
Агайн улаан хаан
Аавын түүхэнд үзсэн
Алалгүй горигүй гээд
Алж нэгэн орхив гэнэ.
Ээжийн түүхэнд үзсэн
Эвдэлгүй горигүй гээд
Эвдэж нэгэн орхив гэнэ
Элэг бөөрийг зүсэж
Эрэг жалганд хаялж гэнэ.
Нуруу бүгдий нь нугачиж
Нуга жалганд хаялж гэнэ.
Хавирга бүгдий нь хадаж
Хад жалганд хаялж гэнэ.
Агайн улаан хаан
Арван таван толгойтой
Атигар хар мангасын
Албат иргэдийг хураагаад
Орон нутагтаа эргэж гэнэ.
Хаданд байдаг нь халиу гэнэ
Бутанд байдаг нь булга гэнэ
Зэргэд эвэртэй ооно гэнэ
Дэлдэн чихтэй шаргачин гэнэ
Урт сүүлтэй үнэг гэнэ
Уран хулгайч чоно гэнэ.
Энэ бүгдийг намнасаар
Ордон гэртээ ирэв гэнэ.
Олон түмэн албатдаа
Дуулгаж нэгэн хэлж гэнэ
Баян гэсэн айл нь
Зуун хонины зумтай
Зуун лонх архитай
Барагтай гэсэн айл нь
Тавин хонины зумтай
Тавин лонх архитай
Хоосон гэсэн айл нь
Хорин хонины зумтай
Хорин лонх архитай ирж
Түмэн эрээн майхан барьж
Наян их асрыг босгож
Найгал зандан ширээ засаж
Нандин идээ сархдыг өрж
Хутга тавилгүй мах идэж
Хундага тавилгүй архи ууж
Найрын ихээр найрлаж
Амар сайхан жаргажээ.
Шижрийн өнгөтэй хөндий гэнэ
Дөрвөн уулын чиглэл гэнэ
Дөрвөн далайн хөвөө гэнэ.
Уул бүхэн нь амтай
Ам бүхэн нь рашаантай
Дөрвөн уулын чиглэлээр
Дөрвөн далайн хөвөөгөөр
Нутагланхан суудаг
Агайн улаан хааны
Суудаг өргөө нь бол
Майгуур зандан тулгууртай
Шилэн эрдэнэ тоонотой
Сувд эрдэнэ уньтай
Шүрэн эрдэнэ ханатай
Цас мөнгөн туургатай
Цалин мөнгөн цавагтай
Шижир алтан дээвэртэй
Сийлбэр алтан ганжиртай
Өргөө нэгэн байдаг санж.
***
Аавын үед байгуулсан
Алтан сайхан өргөөтэй
Ээжийн үед байгуулсан
Ерэн давхар ордтой
Унтаршгүй мөнхийн зултай
Унашгүй мөнхийн ганжиртай
Гадуур нь бол
Гурван давхар хүрээтэй
Хамгийн гадуур хүрээ нь
Шижир алтан хүрээ гэнэ
Түүний гадуур хүрээ нь
Цалин мөнгөн хүрээ гэнэ
Хамгийн гадуур хүрээ нь
Ган төмөр хүрээ гэнэ.
Дөрвөн талдаа хаалгатай гэнэ
Урд зүгийн хаалганд нь
Улаан лууг сийлсэн л гэнэ
Баруун талын хаалганд нь
Бар арсланг жагсаэсай л гэнэ
Хойд зүгийн хаалганд нь
Хонь малыг сийлсэн л гэнэ.
Зүүн зүгийн хаалганд нь
Зүр гурыг жагсаасан юм байжээ.
Агайн улаан хааны
Албатын дээд нь
Алиа догшин ноён санж
Авгай хүүхдийн дээд нь
Уран гуа хатан санж
Адуу малынх нь днь
Хурдан хонгор морь гэнээ.
Агайн уран хаана
Амрагийн нь дээд
Уран гуа хатан нь
Нэг л шөнө зүүдэлж гэнээ.
Баруун хойд зүгээс
Арван таван толгойтой
Атигар хзр мангас ирж
Хаан таньг алаа гэнэ
Хатан намайг авна гэнэ
Унтаршгүй мөнхийн
Зулыг унтраана гэнэ
Унашгүй мөнхийн
Ганжрыг унагаана гэнээ.
Энэ үгийг зүүдэлж
Хаандаа хэлсэнд
Бүсгүй хүний зүүд
Бүдэг бадаг байдаг
Харанхүй шөнийн зүүд
Хайш яйш байдаг гэж
Агайн улаан хаан
Энэ үгийг хэлээд
Хэрэгсэхгүй байснаа
Орноосоо огш л босов гэнэ
Олбогноосоо шилж л суув гэнэ
Шоо төлгөө тавив гэнэ
Түрүү түрүүчийн төлгөнд
Төдий л үгүй буув гэнэ.
Түүний сүүлчийн төлгөнд нь
Тодорч нэгэн ирэв гэнэ.
Агайн улаан хаан
Аавын үед байгуулсан
Алтан сайхан өргөөндөө
Өдөр шөнөгүй сууж
Өглөө үдэшгүй бодож
Хаан аав, хатан ээждээ
Өвдөг сөгдөн айлдахад нь
Дайснаа дараарай
Дархан цолоо олоорой
Өстнөө дараарай
Өргөн цолоо олоорой гэв ээ.
Энэ үгийг сонсоод
Агайн улаан хаан
Их л нэгэн баярлаж гэнэ.
Ээжийн үед байгуулсан
Ерэн давхар ордон дээр
Нэг л өглөө гарав гэнэ.
Зүүн хойд тивийг
Эргүүлж нэгэн харав гэнэ
Саравчлан саравчлан харав гэнэ
Сарын газар харав гэнэ.
Жилийвчлэн жилийвчлэн харав гэнэ
Жилийн газар харав гэнэ.
Үзэгдсэн ч юм үгүй гэнэ.
Баруун хойд тивийг
Эргүүлж нэгэн харав гэнэ.
Саравчлан саравчлан харав гэнэ.
Сарын газар харав гэнэ.
Жилийвчлэн жилийвчлэн харав гэнэ
Жилийн газар харав гэнэ.
Цагаан ухаа тоос л
Гарч байхыг үзэв гэнэ.
Агайн улаан хаан
Бууж нэгэн ирээд
Хазаараа хангинуулж гэнэ.
Эмээлээ ч дуугаргаж гэнэ.
Агайн улаан хааны
Адуу малынх нь дээд
Хурдан хонгор морь нь
Хазаар минь хангиналаа
Хаан минь дурслаа
Эмээл минь дуугарлаа
Эзэн минь дурслаа,
Хариад ирэх юм байгаа гэж
Олон түмний ижилдээ
Энэ л үгийг хэлэв гэнэ.
Олон түмэн ижил нь
Хурдан хонгор морио
Дайснаа дараарай
Дархан цолоо олоорой
Өстнөө дараарай
Өргөн цолоо олоорой
Энэ үгийг ерөөв гэнэ.
Хурдан хонгор морь нь
Олон түмэн ижлээ
Сүн далайн усны
Тунгалгаас нь уугаарай
Сүмбэр уулын өвсний
Соргогий нь идээрэй
Намар тарган байгаарай
Намайг иртэл өсөөрэй
Энэ л үгийг ерөөв гэнэ.
Хурдан хонгор морь нь
Олон түмэн ижлээсээ
Онцгой нэгэн зогсов гэнэ
Цөөн бөөр ижлээсээ
Цөмцийн нэгэн зогсов гэнэ
Хэсэг хэдэн ижлээсээ
Хэлтийн нэгэн зогсов гэнэ.
Сүүлээрээ тоглосоор
Сүүдэрнээсээ бусгасаар
Толгойгоороо тоглосоор
Тоосноосоо бусгасаар
Янцгаан нэгэн ирэв гэнэ.
Агайн улаан хаан
Аргай болсон амгайгаа
Ам юунд нь гааруулж гэнэ
Зандан улаан хэлээрээ
Өлгөн нэгэн үмхэв гэнэ
Захын хоёр араагаар
Цавчин нэгэн үмхүүлээд
Хазаарлаж л орхин гэнэ.
Наран саран хоёр бүүрэг нъ
Наашаа цаашаа духайлцсан
Найман сайхан ганзага нь
Дарцаг болон хийссэн
Эмээлийг аваачиж
Зоон дунд тохов гэнэ.
Уран хүний хийсэн
Улаан эрээн олмыг
Урдуур нь татав гэнэ.
Татан татан татав гэнэ.
Таван хуруу шигтгээд,
Оломлож орхив гэнэ.
Хатан хүний хийсэн
Хар эрээн олмыг
Харцагай юунд нь тааруулж гэнэ.
Татан татан татаж
Таван хуруу шигтгээд
Нэмэн нэмэн татаж
Нэгэн хуруу шигтгээд
Оломлож л орхив гэнэ
Салхитай өдөр саргидаг
Жавартай өдөр жиргэдэг
Зуун лангийн хударга
Зураа юунд нв тааруулж
Далан лангийн ташуурыг
Дал юунд нь тааруулж гэнэ.
Хад мэт сойж гэнэ
Хайрцаг мэт тушиж гэнэ.
Сангийн өргөөнд оров гэнэ
Саадаг нумаа авав гэнэ
Өөрийн гэрт оров гэнэ
Өмсөх зүүхээ авав гэнэ
Илүү гэртээ оров гэнэ
Идэх уухаа авав гэнэ.
Агайн улаан хаан чинь
Мордоод нэгэн алхуулж гэнэ.
Дөмөөр дөмөөр алхуулсаар
Дөрвөн даваа давуулаад
Намаар намаар алхуулсаар
Найман даваа давуулаад
Болзоотын бор толгой дээр
Гарч нэгэн буув гэнэ
Галуун хүзүүт гансаа гаргаж
Галзуу шар тамхиа утгаж
Ган болд хэтийг
Ганц нэгэн хавирч
Галзуу шар тамхийг
Ганц хоёр шившиж
Суусанд нь бол
Баруун хойд зүгээс
Цагаан ухаа тоос
Гарч ирэхийг үзэв гэнэ.
Агайн улаан хаан
Мордоод нэгэн алхуулж гэнэ
Дөмөөр дөмөөр алхуулсаар
Намаар намаар алхуулсаар
Найман даваа давуулаад
Явж нэгэн байхад
Шорон шорон уул л гэнэ
Шовх шовх хад л гэнэ
Хамаг амьтан зайлсан
Хазаар өвс нь зэс болсон
Цагийн муугийн орон гэнэ
Арван таван толгойтой
Атигар хар мангас
Шодон саарал илжгийг
Эмээл ч үгүй зайдалсан
Гарынх нь хумс
Гадаа тийш эргэсэн
Хөлийнх нь хумс
Хөдөө тийш эргэсэн
Хөх төмөр дэгээ гэнэ.
Эрдэнэ номын үсгийг
Эйе буруу донгоссоор
Үгчлэн хашгирсаар
Үхэрчлэн мөөрсөөр
Ирж л нэгэн уулзав гэнэ.
Агайн улаан хаан чинь
Амар мэндий нь асуужээ.
Хэрэг зориг хэнд вэ?
Хэн хүний үр вэ?
Яваа зориг хэнд вэ?
Ямба ёс чинь хаа вэ?
Алдар нэр чинь хэн бэ гэж
Асуусанд болбол
Баруун хойд тивийг
Эзлэнхэн төрсөн
Арван таван толгойтой
Атигар хар мангас гэгч
Би л яваа нь энээ.
Дөрвөн уулын чиглэлээр
Дөрвөн далайн хөвөөгөөр
Нутаглан суудаг
Агайн улаан хааны
Амь биеий нь алнаа
Албат малы нь талнаа
Хүүр биеий нь хөндөнө
Хүүхэд малы нь тална
Энэ л үгийг хэлэв гэнэ.
Арван таван толгойтой
Атигар хар мангас
Агайн улаан хааныг
- Хэрэг зориг хэнд вэ?
Хэт нутаг хаа вэ?
Яваа зориг хэнд вэ?
Ямба ёс чинь хаа вэ?
Алдар нэр чинь хэн бэ? Гэж
Асуусанд нь бол
Агайн улаан хаан
- Хэт нутаг энд байна
Хэрэг зориг энд байна
Ямба ёс энд байна.
Яваа зориг энд байна.
Дөрвөн уулын чнглэлээр
Дөрвөн далайн хөвөөгөөр
Нутаглаж суудаг
Агайн улаан хаан гэгч
Би л яваа нь энээ.
Ах гуай минь урьдах уу
Дүү чинь урьдах уу
Энэ л үгийг асуусанд
Арван таван төлгойтой
Атигар хар мангас
Зорихын ихийг зорьж
Алс холоос ирснээрээ
Ах нь урьдана даа
Энэ үгнйг хэлсэнд нь
Агайн улаан хаан
Далан хоёр товчоо
Дагууд нь мултлаад
Далай цагаан цээжээ
Гарган нэгэн суусанд нь
Арван таван толгойтой
Атигар хар мангас
Далайн далайн
Далан хоёр цавчив гэнэ.
Даасан ч үгүй гэнэ.
Ирлэн ирлэн
Ерэн хоёр цавчив гэнэ
Даасан ч үгүй гэнэ
Эр хүнд байшгүй
Ийм зэв байх гэж
Элс шороонд булж
Элэгдсэн зэв гэм
Энэ л үгийг хэлээд
Арван таван толгойтой
Атигар хар мангас
Эргээд нэгэн зугтаж гэнэ.
Агайн улаан хаан
Далан хоёр товчоо
Дагууд нь товчилж
Хурдан хонгор морио
Хуруувч мэт хумхиулаад
Зүү мэт сунгуулаад
Арван таван толгойтой
Атигар хар мангасыг
Бутан дунд нь бултуулаад
Эргэн дунд нь сөгдүүлээд
Бариад нэгэн авав гэнэ.
Арван таван толгойтой
Атигар хар мангас
Ороо морины чинь
Уурга хуйв болъё
Догшин морины чинь
Чөдөр тушаа болъё
Үнсий чинь гаргая
Аргалы чинь түүе
Авгай хүүхдййн чинь
Аль муу албат боол болъё
Амий минь аварч аль
Энэ үгийг гуйв гэнэ.
Агайн улаан хаан
Аавын түүхэнд үзсэн
Алалгүй горигүй гээд
Алж нэгэн орхив гэнэ
Ээжийн түүхэнд үзсэн
Эвдэлгүй горигүй гээд
Элэг бөөрийг зүсэж
Эрэг жалганд хаялж гэнэ
Нуруу бүгдий нь нугачиж
Нуга жалганд хаялж гэнэ
Хавирга бүгдий нь хадаж
Хад жалганд хаялж гэнэ.
Агайн улаан хаан чинь
Мордоод нэгэн алхуулж
Дөмөөр дөмөөр алхуулсаар
Дөрвөн давааг давуулаад
Намаар намаар алхуулсаар
Найман даваа давуулаад
Явж нэгэн байтал
Өндөр гэгчнйн уулын
Энгэр дээр
Өрх ч үгүй
Үүд ч үгүй
Өндөр цагаан өргөө
Байхыг үзжээ.
Агайн улаан хаан
Өрх үүдийг олж орох гээд
Гурван хоног эргэж гэнэ
Олсон ч үгүй гэнэ
Аав ээж хоёры минь
Ордон цагаан өргөө биш
Албат иргэдий минь
Хөрөнгө хогшил ч биш
Үүнийг юугий нь хайрлах вэ гээд
Нэг талыг цөм өшиглөөд
Орж нэгэн очсонд нь
Тогоон чинээ гэдэстэй бүсгүй хүн
Дайснаа дарав уу
Дархан цолоо олов уу
Өстнөө дарав уу
Өргөн цолоо олов уу
Иддэг чинь зүүн дээр
Уудаг чинь баруун дээр.
Энэ бүгдийг хэлсэнд нь
Чиний тавьсныг иддэг нь
Би биш гээд
Тогоон чинээ
Гэдсий нь цөм нэгэн өшиглөтөл
Ган төмөр биетэй
Хүү нэг гарч ирж
Агайн улаан хаантай
Гурван өдөр
Гурван шөнө ноцолдож
Агайн улаан хаантай
Арай гэж л дийлж гэнэ.
Ах гуайдаа би хэдэн үг хэлье
За.тэг гэсэнд нь
Арван сараа би
Гүйцэж гараад
Ангир шар уургаа
Амссан бол
Ах гуайдаа дийлэгдэх ч
Үгүй юмсан.
Аавынхаа өшийг
Нэхэж чадах юмсан
Энэ үгийг хэлтэл
Агайн улаан хаан
Аавын түүхэнд үзсэн
Алалгүй горигүй гээд
Алж нэгэн орхив гэнэ.
Ээжийн түүхэнд үзсэн
Эвдэлгүй горигүй гээд
Эвдэж нэгэн орхив гэнэ
Элэг бөөрийг зүсэж
Эрэг жалганд хаялж гэнэ.
Нуруу бүгдий нь нугачиж
Нуга жалганд хаялж гэнэ.
Хавирга бүгдий нь хадаж
Хад жалганд хаялж гэнэ.
Агайн улаан хаан
Арван таван толгойтой
Атигар хар мангасын
Албат иргэдийг хураагаад
Орон нутагтаа эргэж гэнэ.
Хаданд байдаг нь халиу гэнэ
Бутанд байдаг нь булга гэнэ
Зэргэд эвэртэй ооно гэнэ
Дэлдэн чихтэй шаргачин гэнэ
Урт сүүлтэй үнэг гэнэ
Уран хулгайч чоно гэнэ.
Энэ бүгдийг намнасаар
Ордон гэртээ ирэв гэнэ.
Олон түмэн албатдаа
Дуулгаж нэгэн хэлж гэнэ
Баян гэсэн айл нь
Зуун хонины зумтай
Зуун лонх архитай
Барагтай гэсэн айл нь
Тавин хонины зумтай
Тавин лонх архитай
Хоосон гэсэн айл нь
Хорин хонины зумтай
Хорин лонх архитай ирж
Түмэн эрээн майхан барьж
Наян их асрыг босгож
Найгал зандан ширээ засаж
Нандин идээ сархдыг өрж
Хутга тавилгүй мах идэж
Хундага тавилгүй архи ууж
Найрын ихээр найрлаж
Амар сайхан жаргажээ.
Comments
Post a Comment